Specjalizacja w zawodzie redaktora. Czy to konieczne?

Redaktor to bardzo pojemny zawód, który może obejmować szerokie spektrum obowiązków. Różnią się one w zależności od wybranej specjalizacji. Ale czy specjalizacja w zawodzie redaktora jest tak naprawdę konieczna? Warto mieć swoją niszę czy lepiej być wszechstronnym? Poznaj różne punkty widzenia i sam zdecyduj.

Z tego artykułu dowiesz się:

Różne oblicza redaktora

Kim jest redaktor? Jego rolę można rozumieć różnie, w zależności od miejsca zatrudnienia i od zakresu obowiązków. Redaktor naczelny, redaktor prowadzący czy inicjujący oraz, rzecz jasna, redaktor językowy – taki klasyczny podział, bardzo popularny jeszcze kilka lat temu, dziś powoli odchodzi w zapomnienie.

Dlaczego? Ponieważ coraz mniej wydawnictw funkcjonuje według tradycyjnego modelu, w którym redaktorzy są zatrudniani na konkretnych stanowiskach. Branża się zmienia. Zmierza raczej w kierunku współpracy z freelancerami, a jednocześnie dąży do scalenia różnych zadań w zakres obowiązków jednej osoby. Obecnie sami redaktorzy określają się często mianem redaktorów językowo-merytorycznych.

Wciąż popularne są natomiast specjalizacje tematyczne w obrębie redagowanych książek. I tak na rynku funkcjonują redaktorzy fabularni, naukowi, redaktorzy książek dla dzieci czy redaktorzy tekstów publicystycznych. Katalog jest praktycznie nieskończony.

Możesz znaleźć swoją niszę w pracy z publikacjami medycznymi, marketingowymi albo prawnymi. Ba! Nawet w ramach redakcji fabularnej można wybrać jeszcze węższą specjalizację, na przykład ze względu na różne gatunki literatury. Pytanie – czy warto.

Zalety specjalizacji w zawodzie redaktora 

Specjalizacja w zawodzie redaktora oznacza zawężenie obszaru, w którym zawodowo się poruszasz. Kolejne publikacje o podobnej tematyce, nad którymi pracujesz, stale poszerzają Twoją cenną wiedzę.

  • Jeśli jesteś redaktorem freelancerem, specyficzne doświadczenie stawia Cię w roli eksperta, co klienci bardzo często doceniają. Takich specjalistów szukają na rynku, a Ty wyżej wyceniasz swoje zlecenia.
  • Specjalizacja w zawodzie redaktora ułatwia również zbudowanie marki osobistej. Zyskujesz więc renomę. Klienci z branży zaczynają Cię kojarzyć i coraz częściej zwracają się do Ciebie w sprawie współpracy, a także polecają Twoje usługi.
  • Jeśli „zjadłeś zęby” na redagowaniu tekstów określonego rodzaju, to prawdopodobnie praca nad kolejnymi zajmie Ci znacznie mniej czasu. Wiele aspektów właściwych publikacjom danego typu nie będzie już wymagało researchu. Swoje zadania będziesz wykonywać szybko, sprawnie i efektywnie, dzięki czemu zyskasz czas na odpoczynek lub… na dodatkowe zlecenia. Mówiąc wprost: zarobisz więcej przy mniejszym nakładzie pracy.

Wady specjalizacji w zawodzie redaktora 

Specjalizacja w zawodzie redaktora wydaje się świetnym pomysłem. Wystarczy znaleźć swoją niszę i cieszyć się z profitów. Zanim jednak podejmiesz decyzję, przeanalizuj minusy takiego rozwiązania.

  • Po pierwsze, specjalizacja może znacząco zawęzić krąg Twoich klientów (jeśli jesteś freelancerem) lub potencjalnych pracodawców (jeśli myślisz o etacie). Nie każdy zleceniodawca będzie zainteresowany redakcją publikacji, w których się wyspecjalizowałeś. Jeśli obawiasz się, że możesz nie znaleźć odbiorców swoich usług, pomyśl o szerszej specjalizacji lub wybierz kilka węższych.
  • Po drugie, specjalizacja w określonym typie publikacji może spowodować szybsze znużenie się obowiązkami. Czytanie i redagowanie wciąż podobnych tekstów bywa po prostu nudne. Jeśli lubisz różnorodność, jeżeli ciekawią Cię różne gatunki literackie czy różna tematyka, być może wybór niszy nie jest dla Ciebie.
  • Po trzecie, nawet jeśli klienci docenią Twoje doświadczenie w branży, niektórzy z nich mogą widzieć problem w tym, że współpracujesz z konkurencją. O ile przy pojedynczych zleceniach nie ma to zwykle dużego znaczenia, o tyle przy stałej współpracy może się pojawić konflikt interesów.

Jak wybrać specjalizację dla siebie?

Jeśli chcesz znaleźć swoją niszę w zawodzie redaktora, zastanów się:

  • Jakie książki lubisz czytać?
  • Jaka tematyka Cię interesuje?
  • Jaką dziedzinę wiedzy chciałabyś/chciałbyś zgłębić?
  • W jakiej branży będziesz w stanie znaleźć dochodowych klientów?

Wypadkowa odpowiedzi na te pytania powinna dać Ci rozwiązanie.

Nie decyduj się na określoną specjalizację tylko dlatego, że może Ci przynieść największe zarobki. Zapomnij na przykład o publikacjach z branży IT, jeśli czytanie tekstów pisanych technicznym językiem przyprawia Cię o dreszcze (i nie są to dreszcze podekscytowania!).

Doktor Tomasz Karpowicz, jeden z czołowych polskich językoznawców i redaktor z wieloletnim doświadczeniem, mawia:

Specjalizacja? Występuje na wyższych stopniach hierarchii redaktorów – w wydawnictwie. Freelancerzy biorą wszystko. Warto mieć „płodozmian”.

Za radą dr. Karpowicza możesz pomyśleć o swoim „płodozmianie”, to znaczy wybrać kilka specjalizacji – np. publikacje z zakresu medycyny i dietetyki oraz powieści science fiction. Takie nietypowe połączenie pozwoli Ci się nie znudzić i rozszerzy spektrum Twoich klientów.

Możesz także przyjąć niszę na tyle szeroką, by uniknąć problemów ze zbytnim zawężeniem specjalizacji. Przykładowo: wybierz redakcję powieści w ogóle- zamiast redagowania tylko powieści historycznych.

Redaktor specjalistyczny czy redaktor elastyczny?

Monika Tańska, założycielka Akademii Redaktora i redaktorka portalu Demagog, podsumowuje:

A ja myślę, że różnorodność to elastyczność – obecnie jedna z najważniejszych cech. Osoby elastyczne potrafią się przebranżowić, a tym samym zawsze sobie poradzą. Redaktor powinien być nowoczesny, elastyczny, otwarty na różnorodność. Jest to ważne na początku drogi zawodowej: często wtedy łapiemy wszystko, co nam wpadnie.  Poznajemy teksty różnego typu, różne zakresy redakcji. Ale… im dłużej pracujemy, tym mocniej zaczynamy odczuwać, że niektóre zlecenia robi nam się szybciej, łatwiej, że po prostu bardziej lubimy się nimi zajmować.

Tego właśnie Ci życzymy – elastyczności w zawodzie redaktora. Próbuj, testuj, pracuj nad różnymi tekstami. A kiedy poczujesz się dobrze w określonym typie treści, skup się na nim i sprawdź, czy specjalizacja jest dla Ciebie.

Powodzenia!

Monika Tańska

7 marca 2024

Masz pytania? Chcesz otrzymać wycenę?


JESTEM DLA CIEBIE